Η εξαφάνιση της Πτήσης 19 δεν είναι μόνο το πιο διάσημο από τα μυστήρια του Τριγώνου των Βερμούδων. Είναι η υπόθεση που συντέλεσε σε μέγιστο βαθμό στο να δημιουργηθεί και να παγιωθεί η φήμη του Τριγώνου. Η εξαφάνιση των 5 αεροπλάνων και οι μυστηριώδεις συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα, υπήρξαν το αντικείμενο των πρώτων αναφορών στην περιοχή κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 50 και του 60. Ίσως δε θα ήταν υπερβολή να πεί κανείς πώς χωρίς το μυστήριο της Πτήσης 19 ίσως να μην είχε γεννηθεί το μυστήριο του Τριγώνου των Βερμούδων.
«... Μήν έρχεστε πίσω μου, μοιάζουν σα να είναι από το διάστημα ...» Στις 5 Δεκεμβρίου του 1945 μια πτήση 5 τορπιλοπλάνων τύπου TBM-3 Avenger του Αμερικανικού Ναυτικού, με τον κωδικό Πτήση 19, ξεκίνησε από το Fort Lauderdale της Florida, για μια περιπολία ρουτίνας, διάρκειας περίπου 2 ωρών. Οι πιλότοι των 5 αεροπλάνων ήταν όλοι τους πεπειραμένοι και βετεράνοι του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, .όπως ήταν και αρκετά από τα μέλη των πληρωμάτων. Λίγη ώρα πριν την αναμενόμενη ώρα άφιξης των αεροπλάνων πίσω στη βάση τους ο πύργος ελέγχου του Fort Lauderdale κατέγραψε μια σειρά περιέργων μηνυμάτων από τον επικεφαλής της Πτήσης 19 ο οποίος έμοιαζε να βρίσκεται σε κατάσταση σύγχυσης:
- «Δε μπορούμε να δούμε ξηρά, φαίνεται πώς είμαστε εκτός πορείας»
- Ο πύργος ελέγχου ρωτά: «Ποια είναι θέση σας;»
Η επαφή χάνεται για περίπου 10 λεπτά. Όταν αυτή αποκαθίσταται, ο πύργος ελέγχου καταγράφει τις φωνές διαφόρων πιλότων της πτήσης οι οποίοι ακούγονται αποπροσανατολισμένοι. Ο πύργος ελέγχου της βάσης (Fort Lauderdale) συμβουλεύει τον επικεφαλής της πτήσης να πετάξει προς τον ήλιο (δυτικά) ώστε να βρει στεριά.
- «Δε μπορούμε να βρούμε τη δύση. Όλα είναι λάθος. Δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για οτιδήποτε. Ακόμα κι ο ωκεανός δεν είναι όπως θα έπρεπε.»
Η ώρα ήταν περίπου 4 το απόγευμα, μια όμορφη μέρα στη Florida, όμως η Πτήση 19 έδειχνε να αντιμετωπίζει κάποιο απροσδιόριστο πρόβλημα. Η επικοινωνία με τα αεροσκάφη ήταν αρκετά δύσκολη και ο ασύρματος της βάσης άρχισε να πιάνει μόνο σκόρπια μηνύματα μεταξύ των αεροσκαφών. Κάποιο από αυτά τα μηνύματα φάνηκε να αναφέρει ότι τα καύσιμα των αεροσκαφών είχαν σχεδόν τελειώσει (πράγμα αδύνατο βάσει της χωρητικότητας των δεξαμενών καυσίμων τους και της ώρας που αυτά βρίσκονταν ήδη στον αέρα), ενώ ένα άλλο μιλούσε για πυξίδες που «πηγαίνουν σαν τρελές».
Λίγο αργότερα ο επικεφαλής της πτήσης ακούστηκε να λέει:
- «Δεν είμαστε σίγουροι πού βρισκόμαστε, πρέπει να έχουμε περάσει τη Florida και να βρισκόμαστε στον Κόλπο του Μεξικού»
Τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν από την Πτήση 19 ήταν :
- «Φαίνεται να μπαίνουμε σε άσπρα νερά. Είμαστε εντελώς χαμένοι»
Οι παραπάνω διάλογοι δημοσιοποιήθηκαν το 1962 στο άρθρο του A. Eckert με τίτλο Lost Patrol.
Ένα περιπολικό υδροπλάνο PBM-5 Martin Mariner απογειώθηκε σε βοήθεια της Πτήσης 19, όμως λίγα λεπτά μετά χάθηκε και αυτό. Ποτέ κανείς δεν άκουσε κάτι ούτε και βρέθηκε κανένα ίχνος από τα 5 τορπιλοπλάνα και το υδροπλάνο που έσπευσε σε βοήθειά τους. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες ο ασύρματος μιας βάσης κοντά στο Miami έλαβε ένα αδύναμο σήμα στο οποία ακούστηκαν τα διακριτικά γράμματα «FT» που αποτελούσαν τμήμα του κωδικού κλήσης της Πτήσης 19. Όμως το σήμα αυτό καταγράφηκε στις 7 το βράδυ, περίπου 2 ώρες αφού θα έπρεπε να είχαν τελειώσει τα καύσιμα των αεροσκαφών.
Η έρευνα που ακολούθησε κράτησε περίπου 1 εβδομάδα και συμμετείχαν σε αυτή εκατοντάδες αεροσκάφη και πλοία που χτένισαν μια περιοχή περίπου 300.000 τετραγωνικών μιλίων στα ανοικτά των ακτών της Florida, τόσο στον Ατλαντικό Ωκεανό, όσο και στον Κόλπο του Μεξικού. Όμως δε βρέθηκε απολύτως τίποτα.
Ακολούθησε η διερεύνηση των αιτίων του ατυχήματος, τα αποτελέσματα της οποίας ήταν ελάχιστα διαφωτιστικά. Δε δόθηκε καμία ικανοποιητική απάντηση αν και υπήρξαν αρκετές υποθέσεις για την πιθανότητα τα αεροσκάφη να συνάντησαν κάποιο αιφνίδιο καιρικό φαινόμενο. Ένα από τα μέλη της επιτροπής διερεύνησης φέρεται να δήλωσε: «Εξαφανίστηκαν εντελώς, σα να πήγαν στον ’ρη».
Το 1974 ο δημοσιογράφος-ερευνητής A. Ford που παρακολουθούσε την υπόθεση από το 1945, μιλώντας σε μια τηλεοπτική εκπομπή, προχώρησε σε μια συνταρακτική αποκάλυψη. Ένα από τα μηνύματα του επικεφαλής της Πτήσης 19 ήταν: «μην έρχεστε πίσω μου, μοιάζουν να είναι από το διάστημα».
Το μήνυμα αυτό είχε καταγράψει κάποιος ραδιοερασιτέχνης και το είχε αναφέρει στο Ford την εποχή του συμβάντος. Αυτός δεν του είχε δώσει ιδιαίτερη σημασία καθώς εκτίμησε ότι η δημοσιότητα που είχε λάβει το γεγονός και οι φήμες που κυκλοφορούσαν μπορεί να είχαν εξάψει τη φαντασία του ραδιοερασιτέχνη και είτε να τον οδήγησαν σε παρερμηνεία κάποιου από τα αδύναμα μηνύματα, είτε σε σκόπιμη παραπληροφόρηση με στόχο την προσωπική ανάδειξη. Όμως, χρόνια αργότερα, μελετώντας τα αρχεία της επιτροπής διερεύνησης του συμβάντος, ανακάλυψε ότι η επίσημη καταγραφή των διαλόγων περιείχε σε κάποιο σημείο τη φράση: «μην έρχεστε πίσω μου». Η φράση αυτή του θύμισε τη μαρτυρία του ραδιοερασιτέχνη, η οποία αποκτούσε πλέον σημασία, καθώς ο Ford πίστευε ότι το Ναυτικό είχε φροντίσει να κρατήσει απόρρητο ένα μέρος των αρχείων.
Μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει καταφέρει να βρεί οποιαδήποτε στοιχεία, ή να δώσει κάποια ικανοποιητική, λογική εξήγηση για την τύχη ή τις συνθήκες εξαφάνισης της Πτήσης 19 και του υδροπλάνου Martin Mariner.
Παραλείψεις και ανακρίβειες
| Αεροσκάφος ΤΒΜ-3 Avenger, παρόμοιο με τα αεροσκάφη της Πτήσης 19 |
Η παραπάνω αφήγηση είναι και η πιο διαδεδομένη εκδοχή της εξαφάνισης της Πτήσης 19 και έχει παρουσιαστεί, με μικρές διαφοροποιήσεις, σε μια ατέλειωτη σειρά άρθρων και βιβλίων. Αυτή η επανάληψη την έχει παγιώσει στο μυαλό του αναγνωστικού κοινού ως τη μοναδική αυθεντική εκδοχή. Αρκετοί ερευνητές που κατά καιρούς που προσπάθησαν να δώσουν μια λογική εξήγηση στην υπόθεση, απέδωσαν το συμβάν σε άσχημες καιρικές συνθήκες ή σε ανεπάρκεια του επικεφαλής της πτήσης, αλλά και οι δύο αυτοί ισχυρισμοί έχει αποδειχθεί ότι ήταν αβάσιμοι.
Όμως και η πιο διαδεδομένη εκδοχή της υπόθεσης δεν είναι παρά ένα μόνο μέρος της πλήρους καταγραφής του συμβάντος και μάλιστα με αρκετές ανακρίβειες.
Η πρώτη ανακρίβεια αφορά τη σύνθεση και την αποστολή της Πτήσης 19. Επρόκειτο για μια εκπαιδευτική πτήση με κύριο αντικείμενο την πλοήγηση πάνω από θάλασσα. Τα μέλη της πτήσης, με την εξαίρεση του επικεφαλής-εκπαιδευτή, ήταν άπειροι πιλότοι. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν χρόνια προϋπηρεσία στις ένοπλες δυνάμεις, και είχαν πολεμήσει στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι όμως ως πιλότοι αεροσκαφών, ιδιότητα που μόλις πρόσφατα είχαν αποκτήσει, στα πλαίσια της αναδιοργάνωσης της δομής των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων μετά το τέλος του πολέμου. Αξίζει μάλιστα να αναφερθεί ότι ο εκπαιδευτής Υποπλοίαρχος Taylor και ένας εκ των εκπαιδευομένων, ο Λοχαγός των Πεζοναυτών Powers, είχαν τον ίδιο βαθμό και μάλιστα ο Powers ήταν αρχαιότερος του Taylor, γεγονός που σύμφωνα με τα στρατιωτικά ήθη τον καθιστούσε τυπικά ανώτερο.
Η δεύτερη ανακρίβεια αφορά την παρουσίαση των διαλόγων. Κατ' αρχήν η Πτήση 19 βρισκόταν σε επαφή με τον πύργο ελέγχου του Fort Lauderdale, αλλά και άλλες βάσεις της περιοχής, για αρκετές ώρες. Οι διάλογοι που παρουσιάστηκαν νωρίτερα είναι ένα μικρό μόνο μέρος των μηνυμάτων της Πτήσης 19, ενώ είναι ένα μίγμα φράσεων που καταγράφηκαν και φράσεων που δεν ελέχθησαν ποτέ. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η φράση που ο Ford ανακάλυψε στα αρχεία της επιτροπής διερεύνησης του συμβάντος, «μην έρχεστε πίσω μου» και συνέδεσε με τη μαρτυρία του ραδιοερασιτέχνη, όντως ελέχθη από τον επικεφαλής της Πτήσης 19, Υποπλοίαρχο Taylor, αλλά μόλις στις 16.11 περίπου, ενώ η Πτήση 19 συνέχισε να έχει επαφή με τη βάση για σχεδόν 3 ακόμα ώρες, μέχρι τις 19.04. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι η πληροφορία ότι στις 7 το απόγευμα ελήφθησαν ασθενή μηνύματα με τα αρχικά του κωδικού κλήσης των αεροσκαφών της Πτήσης 19 «FT» είναι απόλυτα ακριβής, όμως δεν είναι σωστή η παρατήρηση ότι τα καύσιμα των αεροσκαφών θα έπρεπε να είχαν τελειώσει. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του φορτίου καυσίμων των αεροσκαφών και τα χαρακτηριστικά λειτουργίας των κινητήρων τους, τα καύσιμά τους δε θα τελείωναν πριν τις 8-9 το βράδυ, ανάλογα και με τη δύναμη και κατεύθυνση των ανέμων που συνάντησαν στην πορεία τους. Μηνύματα για «ωκεανό που δε δείχνει όπως θα έπρεπε», «πυξίδες που γυρίζουν σαν τρελές» και «λευκά νερά», ουδέποτε ελήφθησαν από την Πτήση 19.
Ακόμα και ο ισχυρισμός του Ford ότι κάποιος ραδιοερασιτέχνης κατάφερε να πιάσει μηνύματα της Πτήσης 19 είναι εξαιρετικά απίθανος, καθώς όλες οι συνομιλίες έγιναν στους 4.805 χιλιοκύκλους, μια συχνότητα που αφενός χρησιμοποιούταν μόνο για τις εκπαιδευτικές πτήσεις γύρω από το Fort Lauderdale, και αφετέρου ήταν αρκετά αδύναμη (ακόμα και οι στρατιωτικοί ασύρματοι δυσκολεύονταν να πιάσουν τα μηνύματα).
Η εξαφάνιση του PBM-5 Martin Mariner, κάθε άλλο παρά μυστηριώδης ή ανεξήγητη ήταν. Το υδροπλάνο απογειώθηκε στις 19.27 και ενώ οι καιρικές συνθήκες είχαν ήδη χειροτερέψει πάρα πολύ. Το ραντάρ του αεροπλανοφόρου Solomons (CVE-67) που βρισκόταν στην περιοχή και συμμετείχε στις έρευνες, παρακολουθούσε το PBM-5 μέχρι τις 19.50, όταν ίχνος του εξαφανίστηκε. Την ίδια ώρα το τάνκερ SS Gaines Mills έστειλε σήμα ότι παρατηρήθηκε έκρηξη στον αέρα. Το σημείο όπου χάθηκε το ίχνος του PBM-5 από την οθόνη ραντάρ του Solomons ήταν ακριβώς το σημείο όπου το τάνκερ σημείωσε την έκρηξη και στη συνέχεια εντόπισε κηλίδες καυσίμου.
Όμως, το μεγαλύτερο λάθος της διαδεδομένης εκδοχής για την εξαφάνιση της Πτήσης 19 είναι ότι παρουσιάζει τα γεγονότα αποσπασματικά και επιλεκτικά, αφήνοντας ασάφειες και ερωτηματικά.
Η πραγματική ιστορία της Πτήσης 19
Τα 5 TBM-3 ξεκίνησαν από Fort Lauderdale στις 14.10, το μεσημέρι της 5ης Δεκεμβρίου 1945. Αποστολή τους ήταν να πετάξουν ανατολικά (πορεία 091ο) για 53 μίλια, να διεξαγάγουν άσκηση βομβαρδισμού στις ξέρες Hens and Chickens Shoals, να συνεχίσουν στην ίδια πορεία για 67 μίλια, να στραφούν βόρεια-βορειοδυτικά (πορεία 346ο) για 73 μίλια περνώντας πάνω από τη Grand Bahama, και τέλος να γυρίσουν νοτιοδυτικά (πορεία 241ο) για 120 μίλια επιστρέφοντας στο Fort Lauderdale. Επρόκειτο κυρίως για μια άσκηση πλοήγησης πάνω από θάλασσα. Σε κάθε ένα από τα τμήματα της πτήσης, ένας από τους εκπαιδευόμενους θα αναλάμβανε να καθοδηγεί τους υπόλοιπους.
To 1945, πριν την εποχή του GPS, οι πιλότοι των αεροσκαφών πάνω από θάλασσα, ελλείψει σημείων αναφοράς στο έδαφος, στηρίζονταν σε ένα χάρτη, ένα καλό ρολόι, μια πυξίδα και τα όργανα του αεροσκάφους για να κινηθούν με ασφάλεια προς ένα προορισμό.
Ο έλεγχος των πληρωμάτων εδάφους έδειξε ότι τα αεροσκάφη ήταν σε απόλυτα καλή κατάσταση. Ο καιρός στην περιοχή είχε χαρακτηρισθεί ως ευνοϊκός και η κατάσταση της θάλασσας «μέτρια προς αγριεμένη». ’λλα αεροσκάφη που βρίσκονταν εν πτήση το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα, σημείωναν ότι έπνεαν βορειοανατολικοί άνεμοι 20-30 κόμβων, ενώ η ορατότητα ήταν 10-15 μίλια και ελαφρώς χειρότερη προς τα δυτικά. Σοβαρή επιδείνωση του καιρού σημειώθηκε μόνο μετά τις 18.30-19.00, περίπου όταν ελήφθησαν και τα τελευταία μηνύματα από την Πτήση 19.
Στο χάρτη που ακολουθεί σημειώνονται:
- με πράσινη γραμμή η προβλεπόμενη πορεία
- με κόκκινη γραμμή η πορεία που πιθανότατα ακολούθησε η Πτήση 19
- με κίτρινη γραμμή η πορεία που ο επικεφαλής της, υποπλοίαρχος Taylor, πίστευε ότι είχε ακολουθήσει
- με Α,Β,Γ τα σημεία αλλαγής πορείας και ο χρόνος που αναφέρθηκαν μέσω ασυρμάτου
Η κόκκινη γραμμή αποτελεί μια εκτίμηση της πιθανής πορείας της Πτήσης 19 σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία.
Στις 15.00, όπως προέκυψε από τις έρευνες που ακολούθησαν, ένα ψαράδικο είδε 5 αεροσκάφη να πετούν χαμηλά, περίπου στην περιοχή που επρόκειτο να διεξαχθεί η άσκηση βομβαρδισμού.
Ο υποπλοίαρχος Cox, εκπαιδευτής στο Fort Lauderdale, είχε απογειωθεί για να οδηγήσει μια ομάδα εκπαιδευομένων σε μια άσκηση παρόμοια με αυτή της Πτήσης 19. Περίπου στις 15.45-16.00 και ενώ βρισκόταν ακόμα κοντά στο Fort Lauderdale, άκουσε στον ασύρματό του μια συνομιλία στους 4.805 χιλιοκύκλους, τη συχνότητα που χρησιμοποιούταν για τις εκπαιδευτικές πτήσεις από το Fort Lauderdale. Μια φωνή ρωτούσε κάποιον ονόματι Powers για την ένδειξη της πυξίδας του. Στη συνέχεια η ίδια φωνή είπε:
- «Δεν ξέρω που είμαστε, πρέπει να χαθήκαμε μετά την τελευταία στροφή»
Είχε ήδη ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση που θα οδηγούσε στην τραγωδία της Πτήσης 19. Για περίπου 3 ώρες διάφορες βάσεις της περιοχής της Florida που είχαν ειδοποιηθεί να βοηθήσουν, είχαν επικοινωνία με την Πτήση 19. Η επικοινωνία δεν ήταν καλή λόγω της συχνότητας που χρησιμοποιούταν με αποτέλεσμα όλες οι συνομιλίες να μην είναι καθαρές, ενώ όσο περνούσε η ώρα το Fort Lauderdale δυσκολευόταν να επικοινωνήσει, ενώ άλλες βάσεις λάμβαναν τα μηνύματα της Πτήσης 19. Το σύνολο αυτών των μηνυμάτων ενοποιήθηκε μόνο μετά την εξαφάνιση, στα πλαίσια των εργασιών της επιτροπής διερεύνησης (επικοινωνίες με την Πτήση 19 - κείμενα στα αγγλικά). Ο υποπλοίαρχος Cox (κωδικός κλήσης FT-74) ήρθε σε επαφή με τη φωνή που είχε ακούσει, αφού ενημέρωσε σχετικά το Fort Lauderdale. Επρόκειτο για τον υποπλοίαρχο Taylor, επικεφαλή της Πτήσης 19, με τον κωδικό κλήσης FT-28 :
- «FT-28, εδώ FT-74. Ποιο είναι το πρόβλημά σου;»
- «Και οι 2 πυξίδες μου είναι εκτός και προσπαθώ να επιστρέψω στο Fort Lauderdale. Είμαι πάνω από στεριά αλλά είναι διακεκομμένη. Είμαι σίγουρος ότι είμαι στα Keys αλλά δεν ξέρω πόσο νότια και δεν ξέρω πώς να επιστρέψω στο Fort Lauderdale.»
- «Αν είσαι στα Keys βάλε τον ήλιο στο αριστερό σου φτερό και πέτα παράλληλα με την ακτή μέχρι να φτάσεις στο Miami» «Ποιο είναι το ύψος σου, θα πετάξω νότια να σε συναντήσω»
- «Ξέρω που είμαι τώρα. Είμαι στα 2.300 πόδια. Μην έρχεσαι πίσω μου»
- «Ελήφθη, είσαι στα 2.300 πόδια. Έρχομαι να σε συναντήσω»
Λίγο αργότερα ο Taylor εξηγεί τι έχει συμβεί:
- «Εκτελούσαμε εκπαιδευτική πτήση και στο 2ο τμήμα της πίστεψα ότι πήγαιναν λάθος. Ανέλαβα να τους φέρω στη σωστή πορεία, όμως τώρα είμαι σίγουρος πώς καμία από τις πυξίδες μου δε λειτουργεί σωστά»
Το Fort Lauderdale και άλλες 4 βάσεις της ανατολικής ακτής της Florida προσπάθησαν να «πιάσουν» στα ραντάρ τους την Πτήση 19, χωρίς αποτέλεσμα. Ακούστηκαν στον ασύρματο διάλογοι μεταξύ των πιλότων για την πορεία που θα έπρεπε να ακολουθήσουν, ενώ ο Taylor προσπαθούσε να εκτιμήσει το σφάλμα των πυξίδων του σε σχέση με τις πυξίδες των άλλων αεροσκαφών.
Στις 16.31 ο Taylor ανέφερε στο Fort Lauderdale ότι κάποιοι από τους πιλότους εκτιμούσαν ότι έπρεπε να ακολουθήσουν πορεία 270ο (δυτικά) για να φτάσουν στην ακτή. Ο υποπλοίαρχος Cox, παρότι πετούσε νότια προς τα Keys, άκουγε τα μηνύματα της Πτήσης 19 όλο και πιο αδύναμα. Αργότερα, στην επιτροπή διερεύνησης είχε δηλώσει:
- «Ενώ εγώ πήγαινα νότια οι εκπομπές του γινόταν όλο και πιο αδύναμες. Εκτιμώ ότι τη στιγμή της 1ης του εκπομπής πρέπει να ήταν πάνω από το Bimini ή τη Bahama»
Όμως ο Taylor εξακολουθούσε να πιστεύει ότι βρισκόταν κάπου στα Florida Keys, έχοντας περάσει στον Κόλπο του Μεξικού. Στις 16.45 ακούγεται ότι έχει δώσει πορεία βόρεια-βορειοανατολικά (30ο) ελπίζοντας να βρεθεί πάνω από τη Florida και λίγο αργότερα στρέφει ανατολικά (90ο). Όμως υπήρχαν ήδη αντιδράσεις μεταξύ των άλλων πιλότων οι οποίοι πίστευαν ότι έπρεπε να ακολουθήσουν πορεία δυτικά. Αυτό συμβαίνει στις 17.12 όταν η πτήση στρέφει σε πορεία 270ο. Ήδη αντιμετωπίζει ολοένα και αυξανόμενους νότιους-νοτιοδυτικούς ανέμους που τη σπρώχνουν βόρεια.
Όσο η ώρα περνά τα σήματα της Πτήσης 19 γίνονται πιο αδύναμα και στις 17.20 ο πύργος ελέγχου του Fort Lauderdale ζητά από τον Taylor να γυρίσει στη συχνότητα εκτάκτου ανάγκης, τους 3000 χιλιοκύκλους. Ο Taylor απαντά αρνητικά. Έχει ήδη πέσει το σκοτάδι και φοβάται ότι εάν κάποιο από το αεροσκάφη του δε λάβει το μήνυμα αλλαγής συχνότητας, ή δεν καταφέρει να συντονιστεί, θα είναι εντελώς χαμένο.
Ο Taylor ακούγεται αρκετές φορές να ρωτά την ώρα, ή για πόσο χρόνο ακολουθούσαν συγκεκριμένη πορεία, γεγονός που μαρτυρά ότι εκτός από τις πυξίδες του πιθανότατα δεν είχε ρολόι ή αυτό δε λειτουργούσε, ή απλά δεν το εμπιστευόταν.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο είναι ότι αφού η πτήση στράφηκε δυτικά στις 17.12, ο Taylor ακούγεται να επαναλαμβάνει την άποψή του ότι βρίσκονται πάνω από τον Κόλπο του Μεξικού και πρέπει να στραφούν ανατολικά, χρησιμοποιώντας όμως την έκφραση «προτείνω - suggest». Σε αυτό το σημείο αξίζει να θυμηθεί κανείς ότι ο υποπλοίαρχος Taylor, αν και ο εκπαιδευτής της πτήσης, δεν ήταν ο ανώτερος βαθμοφόρος. Όπως ήδη αναφέρθηκε ο λοχαγός των πεζοναυτών Powers ήταν αρχαιότερός του. Αυτόν ακούγεται να καλεί συνεχώς ο Taylor ρωτώντας πορεία και χρόνο, και «προτείνοντας» ξανά στροφή προς τα ανατολικά. Μάλιστα ο Powers φαίνεται να αγνοεί τα μηνύματά του. Πιθανότατα ο Powers, πεπεισμένος ότι ο Taylor είχε άδικο σχετικά με τη θέση της πτήσης, άσκησε το δικαίωμα του βαθμού του και ανέλαβε επικεφαλής της πτήσης, γυρίζοντάς τη δυτικά.
Οι τελευταίες επικοινωνίες της Πτήσης 19 είναι στις 18.37, όπου ακούγεται ο Taylor να ρωτά τη πορεία τους και στις 19.04, όταν ελήφθησαν μηνύματα μεταξύ των αεροσκαφών τα οποία ήταν όμως πολύ αδύναμα για να γίνουν καταληπτά.
Συμπεράσματα
Η αρχή των προβλημάτων της Πτήσης 19 πρέπει να ήταν κάπου μετά την αρχή του 2ου σκέλους της άσκησης (σημείο Α του σχετικού χάρτη). Ενώ κάποιος από τους εκπαιδευόμενους καθοδηγούσε τους υπόλοιπους, ο Taylor διαπίστωσε ότι ακολουθούσαν λάθος πορεία και ανέλαβε να τους φέρει πίσω στη σωστή. Όμως στην πραγματικότητα ήταν οι δικές του πυξίδες που είχαν σφάλμα και έτσι οδήγησε την πτήση περίπου 60-70ο προς τα ανατολικά της κανονικής πορείας της. Περνώντας πάνω από το Great Abaco θεώρησε πώς βρισκόταν πάνω από τη Grand Bahama, όπως αναμενόταν από τον αρχικό σχεδιασμό. Στο σημείο Β του χάρτη παρέδωσε ξανά την πτήση σε ένα από τους εκπαιδευόμενους για τη συνέχισή της. Αυτός την έφερε πίσω σε πορεία 241ο, όπως προβλεπόταν για το τρίτο σκέλος της άσκησης.
Κάπου εκεί ο Taylor πρέπει να άρχισε να καταλαβαίνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Όταν μάλιστα δεν έβλεπε μπροστά του τη Grand Bahama πάνω από την οποία έπρεπε να περάσει μία ακόμα φορά, σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, η ανησυχία του πρέπει να έγινε ακόμα πιο έντονη. Αντίθετα βλέπει μια σειρά μικρών νησιών.
Ο Taylor είχε να αντιμετωπίσει μια πολύ δύσκολη κατάσταση καθώς έπρεπε να διαπιστώσει την απόκλιση της πυξίδας του και να αντιστρέψει την έως τότε πορεία του ώστε να καταλάβει πού ακριβώς βρίσκεται. Όμως όταν μια πυξίδα δυσλειτουργεί πολύ συχνά έχει απόκλιση που συνεχώς μεταβάλλεται. Είναι άγνωστο ποιοι υπολογισμοί τον οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι βρισκόταν πάνω από τα Florida Keys. Όμως ήταν σίγουρα λανθασμένοι καθώς όσο ο Cox κατέβαινε νότια, τόσο πιο αδύναμα γινόταν τα σήματα του Taylor. Μια λογική υπόθεση, σύμφωνα και με όσα αναφέρθησαν είναι ότι βρισκόταν πάνω από τα Fish και Pensacola Cays και πετούσε παράλληλα προς αυτά.
Τέλος, αν λάβει κανείς υπ' όψιν την εκτίμηση της θέσης της Πτήσης 19 που έγινε βάσει των εκπομπών ασυρμάτου στις 17.50, η κόκκινη γραμμή του χάρτη πρέπει να αναπαριστά την πορεία που ακολούθησε η Πτήση 19. Η περιοχή που παρουσιάζεται στο χάρτη ώς η πιθανή θέση τους στις 17.50 συμπίπτει περίπου και με την περιοχή που προέκυψε από τον τριγωνισμό των ραδιοσημάτων μεταξύ των 6 επίγειων σταθμών που τα λάμβαναν.
Είναι επίσης βέβαιο ότι κάποια στιγμή μετά τις 17.00 ο Powers άσκησε το δικαίωμα της αρχαιότητάς του και ανέλαβε επικεφαλής της πτήσης γυρίζοντάς τη προς τα δυτικά. Κάτι με το οποίο συμφωνούσαν και οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, από τους άλλους πιλότους.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα, αλλά και σημαντική παράμετρος είναι το ότι το Fort Lauderdale είχε εσφαλμένη αναμενόμενη ώρα άφιξης της Πτήσης 19. Ο πύργος ελέγχου περίμενε τα αεροσκάφη πίσω στις 17.23, 3 ώρες και 13 λεπτά μετά την απογείωσή τους. Όμως, σύμφωνα με τις καταθέσεις άλλων πιλότων και εκπαιδευτών, η συγκεκριμένη εκπαιδευτική πτήση διαρκούσε 2 ώρες και 13 λεπτά. Αυτή η λεπτομέρεια, οδήγησε το Fort Lauderdale σε λάθος εκτιμήσεις και αποφάσεις. Όταν ήρθαν τα πρώτα μηνύματα από τον Taylor που ανέφεραν ότι είχε χαθεί στις 16.00 επικράτησε η εκτίμηση ότι δεν υπάρχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας αφού η πτήση έχει πάνω από 1 ώρα περιθώριο για να επιστρέψει. Επίσης θεωρήθηκε λογικό το ότι δεν την εντόπισαν τα ραντάρ. Όμως ο Taylor και τα αεροσκάφη του έπρεπε στις 16.00 να βρίσκονται κοντά στο Fort Lauderdale και εντός της ακτίνας των ραντάρ. Αν το σημείο αυτό ήταν ξεκάθαρο από τη αρχή οι διαδικασίες εκτάκτου ανάγκης θα είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα.
Είναι άγνωστο τι έγινε μετά τις 19.00 και ενώ τα αεροσκάφη εξακολουθούσαν να πετούν δυτικά. Ο καιρός είχε ήδη χειροτερέψει, σε αέρα και θάλασσα. Ίσως ο Taylor έπεισε τον Powers να ξαναγυρίσει ανατολικά, καθώς η δυτική πορεία δεν τους είχε φέρει πάνω από στεριά. Στην περίπτωση αυτή χάθηκαν κάπου στον Ατλαντικό βόρεια της Grand Bahama και νότια των ακτών της Georgia. Ίσως συνάντησαν ισχυρούς αντίθετους ανέμους με αποτέλεσμα τα καύσιμά τους να εξαντληθούν πριν φτάσουν στις ακτές της Florida. Επίσης έχει διατυπωθεί και μια τρίτη εκδοχή. Ίσως οι ισχυροί άνεμοι μετέφεραν τα αεροσκάφη αρκετά προς τα βόρεια ώστε να φτάσουν πάνω από τη Georgia και να χαθούν στην απέραντη έκταση των βάλτων Okefenokee.
Η εξαφάνιση της Πτήσης 19 συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις αεροπορικές τραγωδίες: αστοχία υλικού (πυξίδες), λανθασμένες εκτιμήσεις (Florida Keys), άσχημες συγκυρίες (ομοιότητα μεταξύ Florida Keys και Cays, λανθασμένη αναμενόμενη ώρα άφιξης).
Όσο για την ερώτηση γιατί ποτέ δε βρέθηκε κανένα συντρίμμι από τα αεροσκάφη, η απάντηση εξαρτάται από το μέρος που τελικά κατέπεσαν τα αεροσκάφη. Αν αυτό έγινε στη θάλασσα, οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν αφού έπεσε το σκοτάδι, και η ροή του ρεύματος του Κόλπου που μπορεί να παρέσυρε κάθε ίχνος που επέπλεε, μπορούν να αποτελούν λογικές εξηγήσεις. Αν τα αεροσκάφη συνετρίβησαν στους βάλτους Okefenokee η απάντηση είναι ακόμα πιο απλή: ποτέ κανείς δεν έψαξε εκεί.
Όμως η εξαφάνιση της Πτήσης 19 αν και είναι το πιο γνωστό, δεν είναι και το μόνο από τα πολλά μυστήρια του Τριγώνου των Βερμούδων.
Το ναυάγιο του Τιτανικού έγινε στις 14 Απριλίου 1912. Τα άψυχα σώματα των τριών πάμπλουτων εβραίων επιβατών εντοπίστηκαν λίγες ημέρες μετά σε μικρή απόσταση από τον τόπο του ναυαγίου. Στις 23 Δεκεμβρίου 1913 - δηλαδή ενάμιση χρόνο μετά - ψηφίστηκε από το αμερικανικό Κογκρέσο με νομοσχέδιο- εξπρές ο νόμος περί ομοσπονδιακών αποθεμάτων ενώ μία ώρα (!) μετά υπεγράφη η ίδρυση της Federal Reserve Bank της γνωστής FED που πρωταγωνιστεί σήμερα στην παγκόσμια οικονομική σκηνή. 
Είναι το μεγαλύτερο ναυάγιο στη μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο ελληνική ιστορία, , κι όμως παραμένει σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένο, καθώς είχε την “ατυχία” ‘όχι μόνο να συμβεί μεσούντος του εμφυλίου – άλλες τραγωδίες απασχολούσαν την κοινή γνώμη-, αλλά και να αποτελέσει τον υγρό τάφο ομάδας κομμουνιστών εξόριστων, οι οποίοι δεν είχαν καν την ευκαιρία να προσπαθήσουν να γλιτώσουν, όπως θύμιζε ο “Ριζοσπάστης” μετά το ναυάγιο του “Σάμινα”. 
