ναυαγιο mars

29 Mαίου 1945.Δεν έχει περάσει παρά ένας σχεδόν χρόνος που ο φοβερότερος πόλεμος στην ιστορία του πλανήτη έχει πια τελειώσει. Το Ολλανδικό φορτηγό πλοίο Mars πλέει στον Πατραικό με φορτίο καυσίμων, πετρέλαιο σε σιδερένια βαρέλια. Το πλοίο είναι ένα μεγάλο φορτηγό 1582 κόρων μήκους 90 μέτρων. Κινείται με τρικύλινδρη παλινδρομική μηχανή 207 ίππων. Μετά την παράλλαξη του ακρωτηρίου Πάππας και ενώ κοντεύει να σουρουπώσει μια τρομερή έκρηξη συγκλονίζει το πλοίο. Το Μars είχε πέσει σε νάρκη. Έπλεε άλλωστε μέσα στο παλιό ναρκοπέδιο του Αράξου, ένα ναρκοπέδιο με τεράστια σημασία για την άμυνα της Ελλάδας. Η θαλάσσια περιοχή στην είσοδο του Πατραικού κόλπου την περίοδο του πολέμου συγκέντρωσε ένα τεράστιο αριθμό ναρκών, και είχε σκοπό να εμποδίσει τις ναυτικές δυνάμεις του Αξονα να πλεύσουν προς την «καρδιά» της Ελλάδας .Αλλά και οι Γερμανοί είχαν ναρκοθετήσει την υρύτερη περιοχή κατά την περίοδο της κατοχής. Ελληνικά και Βρετανικά ναρκαλιευτικά αμέσως μετά τον τερματισμό του πολέμου κατέβαλλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για τον καθαρισμό των θαλασσών της Ελλάδας .

Δεν έλειψαν και οι απώλειες και στα Ελληνικά και για τα Βρετανικά ναρκαλιευτικά. Οι Γερμανοί είχαν δώσει τις θέσεις που είχαν ποντίσει και αυτοί νάρκες οι οποίες ήταν εντυπωσιακά ακριβείς. Ο αριθμός των ναρκών όμως είναι πολύ μεγάλος και για να εντοπιστούν όλες θα χρειαστεί πολύς καιρός. Συχνά και έπειτα από κακοκαιρία αγκυροβολημένες νάρκες φεύγουν από τα αγκυροβόλιά τους και περιπλανώνται στον Πατραικό.

Σε λίγα λεπτά το πλοίο τυλίγεται στις φλόγες. Οι ναύτες έντρομοι έχοντας γνώση της επικινδυνότητας του φορτίου πέφτουν στη θάλασσα. Στο κοντινό ψαροχώρι της Αλυκής οι ψαράδες που μόλις έχουν επιστρέψει από το ψάρεμα της ημέρας μπαίνουν στα καίκια τους και σπεύδουν σε βοήθεια. Θα καταφέρουν να περισυλλέξουν ναυαγούς, αρκετούς με εγκαύματα. Πέντε από αυτούς δε θα βρεθούν ποτέ. Το πλοίο θα συνεχίσει να φλέγεται όλη τη νύχτα για να βυθιστεί τελικά το ξημέρωμα της 30ΗΣ Μαίου.

Καταδύθηκα για πρώτη φορά στο Μars στις 5 Αυγούστου του 2001. Η ορατότητα που συνάντησα ήταν εκπληκτική, με διαφορά η καλύτερη που έχω συναντήσει σε όλες μου τις καταδύσεις στον Πατραικό. Το πλοίο βρίσκεται βυθισμένο στα 48μ βάθος και η γέφυρα βρίσκεται στα 37 μ. Από τα 10 μέτρα φαινόταν όλο το πλοίο, μια εκπληκτική ορατότητα που την είχα υπολογίσει στα 50 μέτρα …


Μια τέτοια ορατότητα είναι εξαιρετικά σημαντική και κάνει τη διαφορά στο να φαίνεται ένα ναυάγιο σαν πλοίο από μια άμορφη μάζα σιδερικών όταν η ορατότητα είναι κάτω από 4-5 μέτρα.
Τα αμπάρια του πλοίου είναι γεμάτα με σιδερένια βαρέλια που έχουν πια διαβρωθεί και τρυπήσει.
Στη δεξιά πλευρά της πλώρης διακρίνεται η τρύπα που δημιούργησε η έκρηξη από την πρόσκρουση στη νάρκη, η τρύπα αυτή πάντως δε συγκρίνεται με τα ανάλογα σημεία επαφής με τη νάρκη στα άλλα ναυάγια που ερευνήσαμε. Τολμώ να πώ ότι αν δεν ακολουθούσε η πυρκαγιά πιθανώς ο πλοίαχος να μπορούσε να φέρει το πλοίο σε πιο ρηχά νερά και να το σώσει…

Στην πρύμνη δεσπόζει ένα κανόνι που έφερε το Mars απαραίτητο για την προστασία του την εποχή του πολέμου… Το κανόνι είχε τοποθετηθεί πάνω από το πίσω ακομοδέσιο του πλοίου και ακριβώς από κάτω εύκολα διακρίνονται οι καμπίνες των μελών του πληρώματος.
Σχεδόν από τη γέφυρα και μπροστά έως την πλώρη το πλοίο είναι τυλιγμένο από ένα τεράστιο δίχτυ ανεμότρατας.
Το φουγάρο δεσπόζει στη θέση του, η γέφυρα είναι σε πολύ καλή κατάσταση, όπως και η γενική κατάσταση του πλοίου .

Στις καταδύσεις που ακολούθησαν στο πανέμορφο αυτό ναυάγιο η ορατότητα ήταν σημαντικά περιορισμένη, από 1 έως 5 μέτρα. Ερευνήσαμε τα καταστρώματα και βρήκαμε μια δεύτερη άγκυρα . Οι κανονικές άγκυρες του πλοίου βρίσκονται στη θέση τους. Διεισδύοντας σ τα αμπάρια και καλυμμένη από ένα πυκνό στρώμα λάσπης ο Νίκος ο Ζυγούρης –που αποτέλεσε αναπόσπαστο μέλος της καταδυτικής μας ομάδας στην έρευνα των ναυαγίων του Πατραικού- βρήκε την δεύτερη προπέλα του πλοίου (spare propeller ) απαραίτητη στα πλοία που έκαναν μεγάλα ταξίδια .
Τελευταία ανακάλυψη το μηχανοστάσιο. Διείσδυσα στο εσωτερικό του πλοίου και πέρασα από ένα στενό χώρο σε ένα πιο ευρύχωρο δωμάτιο. Μια σιδερένια σκάλα κατέβαινε κάθετα στα σπλάχνα του πλοίου, στο μηχανοστάσιο. Το βυθόμετρο έδειχνε 40 μέτρα, βάθος που κρύβει πολλούς κινδύνους για διείσδυση. Ακόμα και οι οργανισμοί τεχνικής κατάδυσης θέτουν σαν όριο για τα ειδικά σχολεία ναυαγιοδιείσδυσης που διδάσκουν τα 30 μέτρα βάθος…Το Mars θα κρατήσει κάποια από τα μυστικά του στο σκοτεινό μηχανοστάσιο Με τα σημερινά δεδομένα θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο να σχεδιαστεί διείσδυση σε αυτόν το χώρο και δεν θα τη συνιστούσα….

Το Mars σε συνθήκες καλής ορατότητας είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ναυάγια του Πατραικού. Εχει φωτογραφικό ενδιαφέρον, με έχει προβληματίσει πάντως η απουσία των ψαριών από το συγκεκριμένο ναυάγιο….